Trong số các môn thể thao hiện nay, golf là môn chơi xuất hiện khá sớm, thậm chí trước cả môn thể thao "vua" - bóng đá. Lịch sử ghi nhận, giải golf đầu tiên của nước Anh được tổ chức năm 1860, nghĩa là đã cách đây 148 năm. Golf là môn chơi dành riêng cho giới quý tộc từ xưa cho đến tận bây giờ, người ta vẫn coi golf là môn chơi dành cho những người giàu có. Bởi để chơi được môn thể thao nay, người chơi không chỉ phải có nhiều tiền, nhiều thời gian và niềm đam mê mà đặc biệt còn phải thể hiện được "chất quý tộc" trong cách chơi và cách ửng xử.
Ở Việt Nam, golf bắt đầu du nhập từ sau chiến tranh thế giới thứ nhất. Năm 1922, dự án sân golf đầu tiên được xây dựng tại Đà Lạt và sau hơn 10 năm, năm 1933, sân golf Đà Lạt mới bắt đầu được đưa vào sử dụng. Thế nhưng, sân golf này bị bỏ hoang vào thời điểm chiến tranh thế giới thứ hai và năm 1975. Mãi tới năm 1993, môn golf mới chính thức được khôi phục lại và hai sân golf hoạt động đầu tiên là sân golf Thủ Đức, TP.HCM và sân golf Đồng Mô, Hà Tây. Sau 15 năm khôi phục và phát triển, đến nay ở nước ta đã có 18 sân golf hoạt động chính thức với ước tính khoảng 8.000 người chơi, trong đó hơn một nửa là người Việt, số còn lại là các chính khách và người nước ngoài. Sự phát triển của golf đã hình thành một tầng lớp VĐV quý tộc mà trong giới thường gọi là golfer. Thế nhưng, người ngoài giới chỉ nhìn (hoặc tưởng tượng) các golfer là những "đại gia ăn mặc lịch sự, cưỡi xế hộp đắt tiền cứ đến ngày cuối tuần lại vù ra ngoại thành hay các tỉnh xa để thưởng ngoạn thú vui quý tộc mà ít người hiểu được bản chất của môn golf, hay gọi một cách khác là văn hóa golf mà những đối tượng xoay quanh nó phải tuân thủ một cách nghiêm ngặt từ khi bước lên xe cho đến khi rời khỏi sân golf.
Văn hóa ngươi chơi golf
Cách đây khoảng 20 năm, ở Việt Nam người ta cũng coi tennis là môn chơi quý tộc. Một người đàn ông mặc quần shorts trắng, đeo kính đen, cưỡi xe máy, sau ông khoác chiếc balô thò ra cán vợt Winson được coi là "Sành điệu". Nhưng vẫn có không ít người đi xe đạp mà vẫn có thể chơi tennis. Thế nhưng, ở thời điểm này, tuyệt nhiên chưa thấy ai đi chơi golf mà cưỡi... xe máy. Người chơi golf toàn cưỡi những chiếc xế hộp đắt tiền như Mercedes, BMW, Lexus, Camry... Cũng đúng thôi, hầu hết các sân golf đều nằm xa thành phố ngót nghét 100km, thậm chí 200-300km, gần thì 30-40km. Và dụng cụ mang theo có bộ gậy golf gồm 14 chiếc nặng ngót nghét 20kg lại công kềnh thì xe máy làm sao tải nổi.
Thế nhưng, điều quan trọng là khi chỉ đủ tiền "cưỡi" xe máy thì làm sao có tiền để mua thẻ hội viên (membership) tốn ba, bốn chục ngàn USD hay chi phí cho một buổi chơi golf tốn chừng 100-200USD nếu không cô thẻ hội viên. Khi điều kiện đầu tiên là... tiền đã được đảm bảo, các golfer cần có điều kiện thứ hai quan trọng không kém là thời gian. Ngoài thời gian di chuyển từ nhà đến sân golf, thường mất 1-2 giờ đồng hồ thì để đi hết 18 lỗ golf phải mắt khoảng 5-6 giờ nữa. Và như vậy, thời gian dành cho một lần chơi golf mất gần trọn cả ngày.
Có tiền, có thời gian nhưng để trở thành một tay golf thực thụ, được xếp vào hàng quý tộc thì người chơi còn phải biết cách ăn, mặc, cách chơi, cách ứng xử... cho xứng tầm. Đến với sân golf, người chơi không phải cứ mặc gì cũng được. Để vào sân, người chơi phải mặc quần âu, kaki, áo phông có cổ hoặc nếu quần shorts thì cũng phải thật lịch sự chứ không được quá ngắn. Giày chơi golf cũng phải là giày chuyên dụng, đế bằng. Thông thường, mỗi một nhóm chơi sẽ gồm bốn tay golf (không nhất thiết phải có trình độ ngang nhau) cùng xuất phát ở một hố golf và họ sẽ cùng nhau đánh hết 18 lỗ golf trong một lần chơi.
Khi đến sân, mỗi tay golf sẽ có một người phục vụ (caddie) đi theo mang túi gậy. Khi đã lọt vào trong sân golf, khung cảnh và cảnh vật ở đây hoàn toàn yên tĩnh, đến nỗi người ta cảm nhận được cả những tiếng xào xạc của lá cây, tiếng gió vi vu hay từng bước chân trên cỏ của các tay golf. Tiếng động lớn nhất có lẽ là tiếng lăn của lốp xe chạy điện trên nền bê-tông, nhưng mỗi khi có người bắt đầu đánh, xe điện ngay lập tức dừng bánh. Ngay cả điện thoại của các tay golf cũng tắt đi hoặc để ở chế độ rung rất nhẹ.
Đòi hỏi đầu tiên đối với một tay golf là sự điềm tĩnh. Chơi golf không có sự hò reo cuồng nhiệt như bóng đá hay điền kinh. Sau mỗi cú đẩy bóng vào lỗ, người ta thể hiện sự vui mừng bằng cái nắm tay thật chặt kèm theo một nụ cười tươi rói. Còn khi chúc mừng nhau, người ta dành cho nhau một cái bắt tay thật chặt hay một cái ôm hôn thắm thiết. Golf là môn thể thao cao thượng và cũng là môn thể thao duy nhất không có trọng tài. Các tay golf tự thi đấu với nhau, tự mình ghi điểm và tự làm trọng tài với nhau, nhưng hầu như không có sự gian lận. Chưa có môn thể thao nào mà các "đối thủ" lại có thái độ cao thượng, ứng xử chuẩn mực với nhau như trên sân golf. Khi một tay golf chuẩn bị bắt đầu một cú đánh , tất cả mọi hoạt động xung quanh lập tức dừng lại.
Các tay golf còn lại chăm chú theo dõi đối thủ chơi một cách lặng lẽ. Thậm chí, mỗi khi đối thủ đưa bóng đi lạc vào rừng hoặc hố cát, họ còn giúp nhau tìm bóng để chờ nhau cùng đánh. Golf là môn thể thao không có tính đối kháng, đối thủ của các tay golf chính là bản thân mình, mỗi cuộc chơi là cuộc đấu với chính mình. Chính vì vậy, chơi golf không đòi hỏi phản xạ nhanh nhạy nhưng lại đòi hỏi sự điềm tĩnh, thông minh, đầu óc phán đoán và óc tưởng tượng tốt. Sau khi thực hiện xong cú phát bóng hay hoàn thành cú đẩy bóng vào lỗ, nhóm các tay golf di chuyển đến hố golf mới và trong quãng đường di chuyển đó các tay golf mới có thể trao đổi, giao lưu hay trò chuyện nhẹ nhàng với nhau về công việc hay vấn đề nào đó mà họ cùng quan tâm. Đã có không ít hợp đồng làm ăn được quyết định trên sân golf. Còn đối với các chính khách, các nhà ngoại giao thì nhiều cuộc tọa đàm, thăm viếng được thỏa thuận trong những cuộc đánh golf như thế.
Văn hóa thưởng thức golf
Mặc dù golf là môn thể thao quý tộc, môn thể thao mà các VĐV hái ra tiền nhưng sự hấp dẫn của nó đối với khán giả chưa nhiều, đặc biệt là ở Việt Nam. Có nhiều lý do để khán giả khó đến với môn golf. Thứ nhất, sự quảng đại của golf chưa có, người xem chưa mấy ai hiểu hết luật chơi. Thứ hai, hầu hết các sân golf ở Việt Nam đều chưa có chính sách mở cửa cho khán giả vào xem thi đấu.
Chính vì ít hiểu biết về golf, ít được tiếp cận với môn chơi này nên một số khán giả khi có dịp vào sân golf đã ít nhiều "làm phiền" đến người chơi. Đối với khán giả ở thành phố, việc trực tiếp chứng kiến sân golf còn khó, huống chi những lão nông làng quê khi lọt vào thế giới golf sẽ kinh ngạc đến nhường nào. Khi nhìn thấy những thảm cỏ xanh mơn mởn và phẳng lì, nhiều người (có cả những cô đi guốc nhọn hoắt) đã chạy ào vào sờ, vuốt, thậm chí còn nằm sấp xuống áp má, lăn rồi ngửi xem "cỏ tây" khác "cỏ ta" như thế nào, khiến cánh bảo vệ phải vất vả lắm mới mời họ ra được.
Khi các golfer đánh xong, thông thường họ cùng caddie đi trước rồi khán giả mới đi theo sau, thế nhưng nhiều người hiếu kỳ đã chạy lên trước để "nhìn cho rõ" các golfer. Thế rồi, một vài người bất chấp cả những giải băng hàng rào ngăn cách, chạy sát đến gần bãi đánh của các tay golf. Chuyện để điện thoại tò tí te hay nói chuyện rôm rả vẫn thường diễn ra dù người của BTC đã nhỏ nhẹ nhắc nhở hoặc giơ bảng thông báo "Giữ im lặng". Nhiều khán giả, thậm chí có một vài phóng viên ảnh không để ý hoặc sơ xuất khi muốn ghi lại hình ảnh của các tay golf thi đấu "làm phiền" người chơi.
Để đảm bảo không ảnh hưởng đến các tay golf, các "phó nháy" phải chớp trước khi các tay golf chuẩn bị cú đánh hoặc ngay sau khi họ đã thực hiện xong cú đánh. Thế nhưng, nhiều "phó nháy" vẫn quên điều này, tạo tiếng động ngay khi các golfer đánh khiến các tay golf khó chịu. Đó là chưa kể, nhiều người còn mang cả đồ ăn, thức uống vào sân vứt bừa bãi rất mất vệ sinh.
Đặc biệt, có chuyện hy hữu ở một sân golf, khi một tay golf đánh bóng lạc vào chỗ khuất, một "khán giả" trông thấy và... "cất" vào túi làm kỷ niệm rồi biến mất. Chẳng ai kết tội ăn trộm một quả bóng golf, nhưng khổ cho chủ nhân quả bóng, golfer đang chơi, đi mỏi chân, tìm mỏi mắt mà chẳng thấy bóng của mình đâu đành chịu mất một gậy. Đến với sân golf là chúng ta đến với một môn thể thao quý tộc, thú vị và hấp dẫn. Thế nhưng, golf không đơn thuần là một môn thể thao mà nó còn mang nét đặc trưng của cả một phong cách văn hóa: Văn hóa chơi golf và văn hóa thưởng thức golf.
Nguồn: Tạp chí Hàng Hiệu
Văn hóa ngươi chơi golf
Cách đây khoảng 20 năm, ở Việt Nam người ta cũng coi tennis là môn chơi quý tộc. Một người đàn ông mặc quần shorts trắng, đeo kính đen, cưỡi xe máy, sau ông khoác chiếc balô thò ra cán vợt Winson được coi là "Sành điệu". Nhưng vẫn có không ít người đi xe đạp mà vẫn có thể chơi tennis. Thế nhưng, ở thời điểm này, tuyệt nhiên chưa thấy ai đi chơi golf mà cưỡi... xe máy. Người chơi golf toàn cưỡi những chiếc xế hộp đắt tiền như Mercedes, BMW, Lexus, Camry... Cũng đúng thôi, hầu hết các sân golf đều nằm xa thành phố ngót nghét 100km, thậm chí 200-300km, gần thì 30-40km. Và dụng cụ mang theo có bộ gậy golf gồm 14 chiếc nặng ngót nghét 20kg lại công kềnh thì xe máy làm sao tải nổi.
Thế nhưng, điều quan trọng là khi chỉ đủ tiền "cưỡi" xe máy thì làm sao có tiền để mua thẻ hội viên (membership) tốn ba, bốn chục ngàn USD hay chi phí cho một buổi chơi golf tốn chừng 100-200USD nếu không cô thẻ hội viên. Khi điều kiện đầu tiên là... tiền đã được đảm bảo, các golfer cần có điều kiện thứ hai quan trọng không kém là thời gian. Ngoài thời gian di chuyển từ nhà đến sân golf, thường mất 1-2 giờ đồng hồ thì để đi hết 18 lỗ golf phải mắt khoảng 5-6 giờ nữa. Và như vậy, thời gian dành cho một lần chơi golf mất gần trọn cả ngày.
Có tiền, có thời gian nhưng để trở thành một tay golf thực thụ, được xếp vào hàng quý tộc thì người chơi còn phải biết cách ăn, mặc, cách chơi, cách ứng xử... cho xứng tầm. Đến với sân golf, người chơi không phải cứ mặc gì cũng được. Để vào sân, người chơi phải mặc quần âu, kaki, áo phông có cổ hoặc nếu quần shorts thì cũng phải thật lịch sự chứ không được quá ngắn. Giày chơi golf cũng phải là giày chuyên dụng, đế bằng. Thông thường, mỗi một nhóm chơi sẽ gồm bốn tay golf (không nhất thiết phải có trình độ ngang nhau) cùng xuất phát ở một hố golf và họ sẽ cùng nhau đánh hết 18 lỗ golf trong một lần chơi.
Khi đến sân, mỗi tay golf sẽ có một người phục vụ (caddie) đi theo mang túi gậy. Khi đã lọt vào trong sân golf, khung cảnh và cảnh vật ở đây hoàn toàn yên tĩnh, đến nỗi người ta cảm nhận được cả những tiếng xào xạc của lá cây, tiếng gió vi vu hay từng bước chân trên cỏ của các tay golf. Tiếng động lớn nhất có lẽ là tiếng lăn của lốp xe chạy điện trên nền bê-tông, nhưng mỗi khi có người bắt đầu đánh, xe điện ngay lập tức dừng bánh. Ngay cả điện thoại của các tay golf cũng tắt đi hoặc để ở chế độ rung rất nhẹ.
Đòi hỏi đầu tiên đối với một tay golf là sự điềm tĩnh. Chơi golf không có sự hò reo cuồng nhiệt như bóng đá hay điền kinh. Sau mỗi cú đẩy bóng vào lỗ, người ta thể hiện sự vui mừng bằng cái nắm tay thật chặt kèm theo một nụ cười tươi rói. Còn khi chúc mừng nhau, người ta dành cho nhau một cái bắt tay thật chặt hay một cái ôm hôn thắm thiết. Golf là môn thể thao cao thượng và cũng là môn thể thao duy nhất không có trọng tài. Các tay golf tự thi đấu với nhau, tự mình ghi điểm và tự làm trọng tài với nhau, nhưng hầu như không có sự gian lận. Chưa có môn thể thao nào mà các "đối thủ" lại có thái độ cao thượng, ứng xử chuẩn mực với nhau như trên sân golf. Khi một tay golf chuẩn bị bắt đầu một cú đánh , tất cả mọi hoạt động xung quanh lập tức dừng lại.
Các tay golf còn lại chăm chú theo dõi đối thủ chơi một cách lặng lẽ. Thậm chí, mỗi khi đối thủ đưa bóng đi lạc vào rừng hoặc hố cát, họ còn giúp nhau tìm bóng để chờ nhau cùng đánh. Golf là môn thể thao không có tính đối kháng, đối thủ của các tay golf chính là bản thân mình, mỗi cuộc chơi là cuộc đấu với chính mình. Chính vì vậy, chơi golf không đòi hỏi phản xạ nhanh nhạy nhưng lại đòi hỏi sự điềm tĩnh, thông minh, đầu óc phán đoán và óc tưởng tượng tốt. Sau khi thực hiện xong cú phát bóng hay hoàn thành cú đẩy bóng vào lỗ, nhóm các tay golf di chuyển đến hố golf mới và trong quãng đường di chuyển đó các tay golf mới có thể trao đổi, giao lưu hay trò chuyện nhẹ nhàng với nhau về công việc hay vấn đề nào đó mà họ cùng quan tâm. Đã có không ít hợp đồng làm ăn được quyết định trên sân golf. Còn đối với các chính khách, các nhà ngoại giao thì nhiều cuộc tọa đàm, thăm viếng được thỏa thuận trong những cuộc đánh golf như thế.
Văn hóa thưởng thức golf
Mặc dù golf là môn thể thao quý tộc, môn thể thao mà các VĐV hái ra tiền nhưng sự hấp dẫn của nó đối với khán giả chưa nhiều, đặc biệt là ở Việt Nam. Có nhiều lý do để khán giả khó đến với môn golf. Thứ nhất, sự quảng đại của golf chưa có, người xem chưa mấy ai hiểu hết luật chơi. Thứ hai, hầu hết các sân golf ở Việt Nam đều chưa có chính sách mở cửa cho khán giả vào xem thi đấu.
Chính vì ít hiểu biết về golf, ít được tiếp cận với môn chơi này nên một số khán giả khi có dịp vào sân golf đã ít nhiều "làm phiền" đến người chơi. Đối với khán giả ở thành phố, việc trực tiếp chứng kiến sân golf còn khó, huống chi những lão nông làng quê khi lọt vào thế giới golf sẽ kinh ngạc đến nhường nào. Khi nhìn thấy những thảm cỏ xanh mơn mởn và phẳng lì, nhiều người (có cả những cô đi guốc nhọn hoắt) đã chạy ào vào sờ, vuốt, thậm chí còn nằm sấp xuống áp má, lăn rồi ngửi xem "cỏ tây" khác "cỏ ta" như thế nào, khiến cánh bảo vệ phải vất vả lắm mới mời họ ra được.
Khi các golfer đánh xong, thông thường họ cùng caddie đi trước rồi khán giả mới đi theo sau, thế nhưng nhiều người hiếu kỳ đã chạy lên trước để "nhìn cho rõ" các golfer. Thế rồi, một vài người bất chấp cả những giải băng hàng rào ngăn cách, chạy sát đến gần bãi đánh của các tay golf. Chuyện để điện thoại tò tí te hay nói chuyện rôm rả vẫn thường diễn ra dù người của BTC đã nhỏ nhẹ nhắc nhở hoặc giơ bảng thông báo "Giữ im lặng". Nhiều khán giả, thậm chí có một vài phóng viên ảnh không để ý hoặc sơ xuất khi muốn ghi lại hình ảnh của các tay golf thi đấu "làm phiền" người chơi.
Để đảm bảo không ảnh hưởng đến các tay golf, các "phó nháy" phải chớp trước khi các tay golf chuẩn bị cú đánh hoặc ngay sau khi họ đã thực hiện xong cú đánh. Thế nhưng, nhiều "phó nháy" vẫn quên điều này, tạo tiếng động ngay khi các golfer đánh khiến các tay golf khó chịu. Đó là chưa kể, nhiều người còn mang cả đồ ăn, thức uống vào sân vứt bừa bãi rất mất vệ sinh.
Đặc biệt, có chuyện hy hữu ở một sân golf, khi một tay golf đánh bóng lạc vào chỗ khuất, một "khán giả" trông thấy và... "cất" vào túi làm kỷ niệm rồi biến mất. Chẳng ai kết tội ăn trộm một quả bóng golf, nhưng khổ cho chủ nhân quả bóng, golfer đang chơi, đi mỏi chân, tìm mỏi mắt mà chẳng thấy bóng của mình đâu đành chịu mất một gậy. Đến với sân golf là chúng ta đến với một môn thể thao quý tộc, thú vị và hấp dẫn. Thế nhưng, golf không đơn thuần là một môn thể thao mà nó còn mang nét đặc trưng của cả một phong cách văn hóa: Văn hóa chơi golf và văn hóa thưởng thức golf.
Nguồn: Tạp chí Hàng Hiệu
